KAYBEDENLERİN UMUDU

-

 Yaşadığımız çağın zamanla hesaplaşmasına bilerek ya da bilmeyerek destek verdiğimiz gerçeği bizi düze çıkarmayacağı aşikâr. Oldukça obur ve sabırsız olan bu hız çağı meramımızı üç beş cümleyle anlattırmaya zorlarken dostlukları ve arkadaşlıkları da en asgari ilgiyle ayakta tutmanın kibrini kimseye kaptırmayacak nitelikte. Her bir şeye yetişmenin zorluğu ve oburluğu zamanı verimli kullanmanın kurallarını neredeyse her gün güncelleyerek kısa ve öz olanı revaçta tutuyor. Bu girizgâhı şunun için yaptım; şimdilerde burnundan kıl aldırmayan edebiyat türü olan romanı öykü tahtından indirecek. Son dönemlerde oldukça nitelikli ve çok sayıda öykü kitabının yayımlanması bu işaretlerden sadece birisidir.

Şehri terk eden öyküler

Anıl Mert Özsoy’un Everest Yayınları etiketiyle yayımlanan Herkes Her Şeyin Farkında öykü kitabı da bu nitelikli ürünler arasındaki yerini alacak gibi duruyor. Kitabı ilk okuduğumda bende uyandırdığı kanı; gün geçtikçe büyüyen kentlerdeki keşmekeşlikten, trafikten, iç sıkıntılarından, küçük hesaplar peşinden koşan, gerçekle bağı kopmuş bireyi anlatan öyküler gerileyecek galiba. Şehrin dışına çıkma cesareti gösteren A.M.Özsoy’un öyküleri, son dönemlerde revaçta olan, çokça da kendine yer bulan durum öykülerini evriltecek kabiliyette.

Okura ağırlıklı olarak kırsaldan seslenen öykülerin ortak temada birleşmeleri okuyucuyu duygu kopukluğundan uzaklaştırarak kolay odaklanmasını sağlıyor. Atmosferin odak ayarını, inandırıcılığı kuvvetlendiren gerçeklikten esinlenerek yeni bir tiyatro sahnesini tasarlar gibi kimin nerede duracağını, ne zaman konuşacağını ve bir tek objenin, eşyanın bile, gözü, aklı tırmalamayacağı titizlikle oluşturmuş öykülerini.

Çağının tanığı yazar

Bazen bir çocuğun gözüyle devletin bütün kurumlarında olumsuz cevap alan, görülmeyen, görülmek istenmeyen Cumartesi Annelerinin bekleyişini, inadını, acısını ve hiçbir şekilde dinmeyen umutlarını dile getirmiş. Bazen de hiçbir şeyden haberi olmayan çocukların kendilerine bir miras gibi bırakılan acı ve kederin altını çizmiş.


Geleceği, devletin resmi ya da gayri resmi kuvvetleri tarafından zorbalıkla, hukuksuzca ve adaletsizce ellerinden alınmış insanların etrafından uzaklaşmıyor yazar. Vicdanını terk etmeyerek ölü taklidi yapmıyor; çağının tanığı olduğu bilinciyle.

Yakınları öldürülen, kaybedilen insanları duymazlıktan, görmezden gelen devletle alay eder gibi ironik bir dil kullanan yazar, adaletin son halkasına yüklenircesine halkı yanına çekmeye çalışan Cumartesi Anneleri kervanına katılan kocası kaybedilen kadına isim vermemiş. Öykülerinde ne kadar coğrafya belirtmemiş olsa da okuyucu kullanılan isimlerden dramın, hukuksuzluğun ve ihmallerin Peru’da ya da Şili’de geçmediğini anlar.

Ötekilerin seslenişi

A.M.Özsoy’un öykülerinde kaybedenler var, kazanmaya ant içip bunun için hayatı hiçe sayanlar var. Alın terinin helalliğinde gülümseyen işçiler var, daha onurlu bir hayat için işkenceye direnenler var, Kürtler, Aleviler, ötekiler ve umudu bir bayrak gibi göğsünde taşıyanlar var. Ama en çok da kaybedenler var, her satırında, her cümlesinde ve her imasında; çarpışarak kaybedenler… Çağın gerisinde kalmış geleneklere, törelere ve adetlere sert eleştirilerini eksik etmeyen yazar günümüz edebiyatındaki vasatlığına değinmeden geçmiyor. Gerçekle bağını koparmış edebiyatın nasıl baş tacı edildiğini yeriyor.

Herkes Her Şeyin Farkında öykülerinde kadınlar beyaz tülbentli, erkekler efkârlı ve ekseriyetle sigara içerken, çocuklar hesapsızca eğlence peşinden koşarlar. Baba figürü çoğunlukla yaralı ve Ahmet Erhan gibi bir köşede muzipçe bizi izliyor kırık gülümsemesiyle.

Yorumlar

Yorum Gönder

Bu blogdaki popüler yayınlar

KARDEŞİMİN HİKAYESİ

-
Resim
     Yoldan geçen birini durdurup, gelin size ilginç hikâyeler anlatacağım deseniz neyle karşılaşırsınız? Muhtemelen ya size aldırmayacaktır, ya da ne tuhaf insan diyebilir, deli midir nedir de diyebilir. Ama bir vesileyle sizinle yolları kesişmiş biriyle, çay içerken ya da bir şeyler içerken ya da yerken konu konuyu açıp ilginç hikâyeler anlatmaya kalkarsanız, size ne garip bir insansınız demeyecektir. Deli demek daha iddialı bir sav olduğu için garip ya da tuhaf demeyen deli hiç demeyecektir.     Livaneli’nin kardeşimin hikâyesi romanı da aynen böyle bir şekilde başlıyor. Ahmet’in yaşadığı gözden ırak Karadeniz kıyısındaki köyde yakın arkadaşı bir kadının öldürülmesi üzerine cinayeti araştırmak için gazeteci genç bir kız gelir köye. Öldürülen kadının arkadaşı olduğu için ilk Ahmet’le konuşmak ister. Konuştukça Ahmet’in çok ilginç biri olduğunu söyler. Sohbet ilerledikçe bunu müteakip seferlerde dile getirir. Fakat biz Ahmet’in o zamana kadar h...
Devamı

İKİ AYRI KİTAP

-
Resim
Murat Şahin’in Esnaf lokantası adlı öykü kitabını okurken ilk izlenimim birazdan düze çıkarım herhalde oldu. Kitabın ilk yarısını oluşturan öyküler konuları itibari ile insanın canını sıkan, küçük ısırıklar büyük sarsıntılar yaşatacak türden, birazcık da “karamsar” diyebileceğimiz damardan akıp giden öykülerden oluşuyor. Kitabın ilk yarısı dedim ama öyle ayrıştırılmış, bölünmüş, kategorize edilmiş falan değil elbette.    Kitap Sanrı adlı öyküyle açılıyor; kahramanın iç konuşmalarıyla ilerleyen öykünün sonunda-ki onu da doktor hemşire konuşmalarından öğreniyoruz- ağır işkenceden çıkmış birinin sayıklamaları, Hangi zamanda geçtiği belli olmasa da bu ülkede geçtiğini anladığımız karanlık bir dönemine şahit olmuş, sürgüne gitmiş bir babanın kızına yazdığı mektupla başlıyor hoş geldin baba öyküsü, kızının sabırsızlığı, heyecanı ve özlemi öykünün finalini gizler nitelikte, Kitaba adını veren esnaf lokantası ise Yusuf Atılgan’ın bir anısından esinlenilerek oluşturulmuş...
Devamı

SOLMASIN GÜLÜŞÜN

-
Resim
Yüzde seksenlik çoğunluğa hükmeden, yöneten, savurganca ve şımarıkça ( şımarık çok hafif kaldı) davranan yüzde yirmilik azınlığın mal varlıklarını, bütçesini, sermayesini gördükçe, duydukça yeryüzü nimetlerinin hiç kimseyi aç bırakmayacak kadar bereketli ve yeterlilikte olduğunu düşünüyorum. Elbette ki bereketli toprakları işleyip o yüzde yirmilik azınlığın palazlanmasını sağlayan bizcileyin emekçiler, çiftçiler ve işçilerdir. Bir ülkenin bütçesini katlayacak sermayeye sahip şahısların zenginliklerinin bu teknoloji çağında bereketli topraklarla alakası yok diyenin elimdeki terlikten de haberi yoktur sanırım.     Herkese yetecek kadar aş, ekmek, gıda, toprak, hava ve su varken ihtiyacı olacağı kadar çalışmanın, ihtiyacı kadar tüketmenin diğer bir aşaması da çalışmama hakkıdır. Yıllarca “çalışmak kutsaldır” yalanıyla insanları kandıranlar modern sonrası kapitalist dönemde insanları elindeki işle tehdit ediyorlar. Yaşam standardının yükseltilmesinin tek yolunun daha ...
Devamı