İYİ ADAMIN SÜTLE İMTİHANI

-

     İyi adamın on günü romanı Mehmet Eroğlu’nun okuyucularını test etme, ters köşeye yatırma ya da büyüyen dünyanın büyürken çok hızlı bir şekilde kirlenişinin, kontrol edilemeyişinin sonucunda raydan çıkan insanların omuz verdikleri bu büyümeye kayıtsız kalmayışının da romanı diyebiliriz. Bu roman için çok şey denilebilir ama sanıyorum en özeti şu olabilir; Mehmet Eroğlu İyi Adamın On Günü romanıyla karakter nasıl yaratılır dersi vermiş desek fazla söylemiş olmayız ama yargımızda bir eksiklik olacağı kesin.
     Birinci karakterimiz ve romanı ben anlatıcıyla sırtlayıp sürükleyen eski avukat Sadık, okuyucuya ilk etapta tembel ve üşengeç biri izlenimi veren, kararsız kaldığında zihnini sigarayla açan ve bunu sıkça yapan, üşüyen ( bunun sebebini okuyucuya bırakan ) gitmediği yerler hakkında dergilere gezi yazılar yazan kırk iki yaşında, çevresinde iyi adam olarak anılan biri. Birçok hamlesini, tepkisini ve takınacağı tavrını içinden sayarak hayata geçiren Sadık’ın bu alışkanlığının kaynağını romanın sonlarına kadar anlamanın imkânı neredeyse yok gibi. Bu alışkanlığını ilk etapta içinden sabır dileyen biri gibi yorumlamak olası, fakat işin rengi roman ilerledikçe ortaya çıkıyor.


    Bir davada yaptığı usulsüzlükten dolayı barodan atılan ve cezaevine girdikten sonra romanın bir içim suyu, eski eşi tarafından terk edilen Sadık’ın etrafındaki dört kadından biridir Rezzan. Romandaki kadın karakterlerin ortak özellikleri ucundan kıyısından da olsa bir şekilde Sadık’tan faydalanmalarıdır, çünkü sadık romanda sık sık vurgu yaptığı Dostoyevski karakterlerinden enayi derecesinden saf olan budala diye hitap edilen Mişkin kadar iyi birisidir. Sadık’ın hayatındaki her sınıftan ve kademedeki kadınların diğer bir ortak yanları da mutlu olmamaları ve öyle ya da böyle Sadık’la hayatlarını rayına koymalarıdır, Sadık’la tamamlanmalarıdır. Her biri kendi alanında hırpalanmış ve mutsuz dört kadın. Sadık’ın tabiriyle hayat planlayıcıdır bu kadınlar; Sadık’ın hayatını kendine yontarak planlarlar.
     Yazarın önceki romanlarıyla ayrı bir kategoriye girecek bu polisiye romanda dedektif gibi çalışan eski bir avukat, yer altı dünyasında nam salmış galerici çam yarması “Abi” , ensest ilişkiler, koşuşturmalar, kovalamacalar, kayıplar, cinayetler ve elbette ki bütün bunların bir paydada buluştuğu suç var, adaletsizlik var, cinayet var, insafsızlık ve gaddarlık var. Kahramanların her birinin ayrı bir hayali, rüyası varken başkahramanın hayalleri Paris, gerçekleri Fulya sokaklarıdır.
      Rüya demişken, insan gitmediği, görmediği, bilmediği yerlerin rüyasını görebilir mi? Bunun için Freud’a başvurmanın daha doğru olacağını düşünüyorum. Başkarakterimizin üşümesinin altında, gördüğü bu rüyaların etkisi olabilir. Özellikle karakter tahlili üzerinden çözümlemeye çalıştığım iyi adamın on günü romanında kadınlara hayatı tasarlayıp kurgulayan rolleri verilirken erkekler daha çok figüran rollerde. Ergenlerin özellikle çift isim kullanmalarını ise, ebeveynlerinin çocuklarının kaderini belirleme isteklerine eylemlerine çocukların bir başkaldırı şeklinde okumak mümkün. Kendini koyma, ebeveyne, sunulana bir isyan, kendini ispat etme, geleceğine el koyma, yön verme, kontrol etmeye çalışmayla birlikte değişen konjonktüre ayak uydurmayı da barındırıyor.
     İnsanın mayasındaki iyi ile kötünün çatışmasını ustalıkla işleyen İyi Adamın On Günü romanı, iyilikle kötülüğün savaşında yenilenin, geriletilenin pes etmeyip her seferinde filizlenen, yenilenen döngüsünü anlatıyor aslında. Hangisinin geriletildiğini de sanıyorum yazarın bakış açısı belirliyor, ne kadar kurgu olsa da.
    Yazarın iyi insanlar süt içer demeye getirdiği romanda toplumdaki baskın namus kavramına da eleştirel baktığını her cümlede anlasak da, beden ruhtan çok daha masumdur  özetiyle, üzerine söz söylemememiz gerektiğini son tahlilde tekrar hatırlatır.


 https://www.gazeteduvar.com.tr/kitap/2019/05/23/iyi-adamin-sutle-imtihani/

Yorumlar

Yorum Gönder

Bu blogdaki popüler yayınlar

KARDEŞİMİN HİKAYESİ

-
Resim
     Yoldan geçen birini durdurup, gelin size ilginç hikâyeler anlatacağım deseniz neyle karşılaşırsınız? Muhtemelen ya size aldırmayacaktır, ya da ne tuhaf insan diyebilir, deli midir nedir de diyebilir. Ama bir vesileyle sizinle yolları kesişmiş biriyle, çay içerken ya da bir şeyler içerken ya da yerken konu konuyu açıp ilginç hikâyeler anlatmaya kalkarsanız, size ne garip bir insansınız demeyecektir. Deli demek daha iddialı bir sav olduğu için garip ya da tuhaf demeyen deli hiç demeyecektir.     Livaneli’nin kardeşimin hikâyesi romanı da aynen böyle bir şekilde başlıyor. Ahmet’in yaşadığı gözden ırak Karadeniz kıyısındaki köyde yakın arkadaşı bir kadının öldürülmesi üzerine cinayeti araştırmak için gazeteci genç bir kız gelir köye. Öldürülen kadının arkadaşı olduğu için ilk Ahmet’le konuşmak ister. Konuştukça Ahmet’in çok ilginç biri olduğunu söyler. Sohbet ilerledikçe bunu müteakip seferlerde dile getirir. Fakat biz Ahmet’in o zamana kadar h...
Devamı

İKİ AYRI KİTAP

-
Resim
Murat Şahin’in Esnaf lokantası adlı öykü kitabını okurken ilk izlenimim birazdan düze çıkarım herhalde oldu. Kitabın ilk yarısını oluşturan öyküler konuları itibari ile insanın canını sıkan, küçük ısırıklar büyük sarsıntılar yaşatacak türden, birazcık da “karamsar” diyebileceğimiz damardan akıp giden öykülerden oluşuyor. Kitabın ilk yarısı dedim ama öyle ayrıştırılmış, bölünmüş, kategorize edilmiş falan değil elbette.    Kitap Sanrı adlı öyküyle açılıyor; kahramanın iç konuşmalarıyla ilerleyen öykünün sonunda-ki onu da doktor hemşire konuşmalarından öğreniyoruz- ağır işkenceden çıkmış birinin sayıklamaları, Hangi zamanda geçtiği belli olmasa da bu ülkede geçtiğini anladığımız karanlık bir dönemine şahit olmuş, sürgüne gitmiş bir babanın kızına yazdığı mektupla başlıyor hoş geldin baba öyküsü, kızının sabırsızlığı, heyecanı ve özlemi öykünün finalini gizler nitelikte, Kitaba adını veren esnaf lokantası ise Yusuf Atılgan’ın bir anısından esinlenilerek oluşturulmuş...
Devamı

SOLMASIN GÜLÜŞÜN

-
Resim
Yüzde seksenlik çoğunluğa hükmeden, yöneten, savurganca ve şımarıkça ( şımarık çok hafif kaldı) davranan yüzde yirmilik azınlığın mal varlıklarını, bütçesini, sermayesini gördükçe, duydukça yeryüzü nimetlerinin hiç kimseyi aç bırakmayacak kadar bereketli ve yeterlilikte olduğunu düşünüyorum. Elbette ki bereketli toprakları işleyip o yüzde yirmilik azınlığın palazlanmasını sağlayan bizcileyin emekçiler, çiftçiler ve işçilerdir. Bir ülkenin bütçesini katlayacak sermayeye sahip şahısların zenginliklerinin bu teknoloji çağında bereketli topraklarla alakası yok diyenin elimdeki terlikten de haberi yoktur sanırım.     Herkese yetecek kadar aş, ekmek, gıda, toprak, hava ve su varken ihtiyacı olacağı kadar çalışmanın, ihtiyacı kadar tüketmenin diğer bir aşaması da çalışmama hakkıdır. Yıllarca “çalışmak kutsaldır” yalanıyla insanları kandıranlar modern sonrası kapitalist dönemde insanları elindeki işle tehdit ediyorlar. Yaşam standardının yükseltilmesinin tek yolunun daha ...
Devamı